خواب شب بهتر است یا خواب روز برای استراحت کامل بدن؟

خواب شب یا روز؟ کدامیک می‌تواند برای استراحت مناسب باشد؟

مطمئنیم شما هم افراد زیادی را می‌شناسید که شب‌ها بیدار هستند و روز می‌خوابند. به عبارت دیگر، این افراد معمولا تمام کارهای مهم خود را از ظهر یا عصر که از خواب بیدار  می‌شوند انجام می‌دهند و سپس صبح زود که سایر افراد بیدار می‌شوند تا یک روز عادی را شروع کنند این افراد تازه می‌خوابند! اما چیزی که برای ما بسیار مهم است و می‌خواهیم در این مقاله راجع به آن صحبت کنیم این است که آیا این سبک زندگی کلا درست است یا خیر؟ شاید بسیاری از افراد بگویند که با چنین سبک زندگی حتی به پول و موفقیت‌های مالی زیادی هم رسیده‌اند. افراد زیادی هم ممکن است بگویند هیچ فرقی نمی‌کند کی بخوابیم و کی بیدار شویم، مهم این است در همان ساعات بیداری کارهای مفیدی انجام بدهیم. اما آیا به نظر شما این موضوع درست است؟ اگر شما هم می‌خواهید به پاسخ این سوال‌ها برسید با ادامه این مطلب همراه باشید.

سیستم بدن چگونه عمل می‌کند؟

اگر بخواهیم از دیدگاه علمی به این قضیه نگاه بکنیم، باید بگوییم که بدن همه ما انسان‌ها دارای یک ساعت بیولوژیکی بسیار قوی است. این ساعت بیولوژیکی یک ساختار پیچیده در مغز ماست که از طریق سنسورهای نور یا بهتر است بگوییم چشمانمان به دقت کار می‌کند. جالب است بدانید که در حیوانات هم چنین سیستمی وجود دارد. حتی در یک آزمایشی روی پرنده‌ها و سایر حیوانات که آن‌ها را در تاریکی مطلق نگه داشته بودند، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که هیچ موجودی بدون نور نمی‌تواند تایم خوابش را تشخیص داده و یا تنظیم کند. پس ابتدا باید بدانیم بدن ما طوری طراحی شده است که وقتی هوا روشن شد بیدار شویم و وقتی که تاریک شد بخوابیم و استراحت کنیم. اما اگر برعکس این موضوع را عمل کنیم چه اتفاق‌هایی برایمان می‌افتد؟

اختلال در سیستم ایمنی بدن

همان‌طور که در بالا توضیح دادیم بدن ما طوری طراحی شده است تا با طلوع خورشید بیدار شده و با تاریک شدن هوا هم استراحت کند. زمانی که ما می‌خوابیم تمام ارگان‌های بدنمان از مغز گرفته، تا کبد و کلیه و… فعالیتشان را قطع نمی‌کنند. بلکه در تلاش هستند بسیاری از نقص‌های بدن را در این تایم ایده‌آل جبران کنند. دقیقا مانند وقتی که یک وسیله برقی را داخل دستگاه شارژ قرار می‌دهیم تا شارژ شود. بدن ما هم از این طریق هم انرژی ما را تامین می‌کند و هم نقص‌هایی که با آن مواجه بودیم را جبران می‌کند. طبق تحقیقاتی توسط دانشمندان حوزه سلامت، خواب کافی در زمان مناسب روی سیستم ایمنی بدنمان تاثیرات بسیار مهمی می‌گذارد.

در واقع ساعت طلایی که برای بدنمان وجود دارد از 10 شب تا 4 صبح است. دانشمندان بر این باورند که باید حتما از ساعت 10 تا 4 صبح خواب باشیم. آن‌ها بر این باورند که در این تایم طلایی بدن شروع به فعل و انفعالات ضروری می‌کند که نیاز دارد بدن در آن لحظه در یک استراحت مطلق باشد. یعنی سمومی در بدن دفع شده و ارگان‌های دیگر هم تلاش در همکاری در ادامه این روند می‌کنند. اما زمانی که ما بیدار می‌مانیم این فرایند به هم خورده و همه چیز متوقف می‌شود. در نتیجه سیستم ایمنی بدن هم دچار اختلالاتی در دراز مدت می‌گردد.

غلظت خون و خواب نامنظم

امروزه افراد زیادی که نه در ارتفاعات زندگی می‌کنند و نه اهل دود و دم هستند دچار غلظت خون می‌شوند. شاید پزشک معالجتان بگوید که این یک امر رایج میان جوان‌ها و بین عموم مردم است، اما بدین معنا نیست که باید کاملا طبیعی و عادی با آن رفتار شود. با اینکه می‌شود غلظت خون را با اهدا منظم خون و نوشیدن آب انار و سایر موارد مداوا کرد، اما مهم‌تر از آن پیدا کردن ریشه این مشکل است. زمانی که شما در یک تایم استاندارد همانند خواب شب و یا خواب روز نخوابید و بیدار نشوید، که گفتیم همان روشن شدن و تاریک شدن هواست، موجب می‌شوید ارگان‌هایی که وظیفه تصفیه کردن خون شما را دارند دچار اختلال شوند. برای مثال یکی از این ارگان‌ها کبد است که دچار اختلال شدید می‌شود. سپس خون شما به خوبی تصفیه نشده و در نهایت دچار غلظت می‌شود. پس حتما توجه کنید که حتی شما خواب کافی هم داشته باشید اما به موقع و سر وقت نخوابید چنین مشکلی برای شما هم پیش خواهد آمد.

مشکلات روحی، افسردگی بدلیل بهم ریختگی خواب شب و روز

بگذارید در همین ابتدا یک مثال ساده بزنیم. اگر روزی در جهان اطرافمان همه چیز برعکس شود چه کاری می‌کنید؟ برای مثال نیروی گرانش زمین، عقربه‌های ساعت، فصول سال و ویژگی‌هایشان، تایم صبحانه و ناهار و شام و… قطعا همگی دچار مشکلات شدید روحی می‌شویم چرا که جهان پیرامونمان از همان نظم همیشگی‌اش خارج شده است. حالا این چه ربطی به موضوع اصلی‌مان دارد؟ زمانی که شما ظهر یا عصر از خواب بیدار شوید و ببینید خانواده و یا دوستانتان از سر کار برگشته‌اند و یا مشغول صرف ناهار و یا عصرانه‌اند و شما تازه تصمیم دارید روز خود را شروع کنید و صبحانه میل کنید، ناخودآگاه دچار دوگانگی هویتی و یا مشکلات و اختلالات روحی خواهید شد. چرا که ضمیر ناخودآگاهتان همان حس سناریو تخیلی که در بالا گفتیم را به شما القا خواهد کرد. اینکه جهان پیرامونتان از یک نظم درست و اصولی خارج شده است.

در چنین شرایطی ممکن است شما با مشکلات روحی بسیار زیادی و چه بسا حتی با افسردگی هم روبه‌رو شوید. شاید به ظاهر چنین مواردی ارتباط مستقیم با خواب به موقع نداشته باشد، اما در بحث روانشناسی بسیاری از اتفاق‌ها به طور ناخودآگاه و غیر مستقیم روی ذهنمان و زندگی‌مان تاثیر می‌گذارند که باید ریشه ‌آن‌ها را پیدا کرده و حلشان کنیم.

از دست دادن بسیاری از موقعیت‌ها و موفقیت‌ها

اگر شما هم فردی هستید که شب تا صبح بیدار می‌مانید و ظهر یا عصر از خواب بیدار می‌شوید، حتم داریم که هنگام بیدار شدن چندین بار با شما تماس‌های ناموفق گرفته شده و پیامک‌های زیادی را رویت کرده‌اید! از آنجایی که همه نمی‌دانند سبک زندگی و ساعات خواب شما دقیقا به چه سبک است، امکان دارد برخی از این تماس‌های تلفنی بسیار مهم باشد. برای مثال پیشنهاد یک کار خوب، پاسخ مثبت مصاحبه کاری و… که اگر بیدار بودید می‌توانستید آن‌ها را به دست بیاورید. شاید هم خیلی پیشنهادهای کاری عالی را به خاطر همین تایم خوابتان رد کرده باشید و روزی حسرت بخورید که کاش فلان موقعیت شغلی که درآمد بالایی هم داشت را هرگز از دست نمی‌دادید. به هر حال شما یا باید با تایم استاندارد نرمال و متعارف پیش بروید و یا از قافله عقب بمانید.

از دست دادن زیبایی بدلیل بد بودن خواب شب یا روز

دوباره تاکید می‌کنیم که مهم نیست شما چند ساعت بخوابید، مهم این است که دقیقا چه موقع بخوابید و کی بیدار شوید! یعنی حتی اگر به جای 7 ساعت 10 ساعت هم بخوابید و خواب کافی داشته باشید اما این کار را به موقع انجام ندهید باز هم مشکلات زیادی برایتان رخ خواهد داد. یکی از این مشکلات تحت تاثیر قرار گرفتن زیبایی‌تان خواهد بود. یعنی از درخشش چشم گرفته، تا طراوت پوست و مویتان همگی تحت تاثیر قرار خواهند گرفت. تمام این‌ها فقط به خاطر همان فعل و انفعالاتی هستند که در بدنمان رخ می‌دهند و باید دقیقا در همان تایم خواب باشیم. این فعل و انفعالات نه تنها در سیستم ایمنی بدن و خلل در فعالیت ارگان‌های بدنمان خودشان را نشان می‌دهند بلکه موجب از دست دادن زیبایی‌مان هم می‌شوند. بدین معنا که ممکن است اکثر افراد از ریزش شدید موهایشان گلایه کنند، خیلی‌ها زیر چشمانشان پف کرده و کبود می‌شود. برخی دیگر هم روشنی و حالت خوب پوستشان را ممکن است از دست بدهند.

ضعیف شدن سیستم گوارشی بدن

یکی دیگر از تاثیرات بد و منفی که خواب نامنظم روی جسممان می‌گذارد، ضعیف شدن سیستم گوارشی بدنمان است. بدین معنا که ممکن است مشکلات زیادی در سیستم گوارشی بدنمان رخ بدهد. البته ناگفته نماند که تمامی این مشکلات یک شبه به وجود نمی‌آیند و در درازمدت اتفاق می‌افتند. علاوه بر این فرد ممکن است دچار ضعف در قدرت هاضمه، بی‌میلی و کم‌اشتهایی غیرطبیعی شود. یعنی اگر شما هم تایم خوابتان چند مدتیست که به هم خورده و احساس می‌کنید به طور عجیبی کم اشتها شده‌اید و نسبت به قبل اشتهای بسیار کمی دارید، شک نکنید که مربوط به همین موضوع است. پس به جای اینکه سعی کنید با دکتر رفتن و شربت اشتها آور و… بدنتان را به زور وادار به تبعیت کنید، طبق گفته‌هایمان، ریشه را حل کرده و مداوا کنید.

کم حافظه شدن بدلیل خواب بد شب و روز

در بالا توضیح دادیم که تمام ارگان‌های بدنمان نیاز به استراحت دارند تا در زمان خواب ما کارشان را به درستی انجام بدهند. یکی از این ارگان‌های بسیار مهم که مرکز فرماندهی بدنمان به شمار می‌آید، مغز است. مغز به 2 چیز بسیار وابسته است: 1. اکسیژن، 2. استراحت. در صورت نداشتن این 2 شرایط عمومی و عادی مغز قادر نخواهد بود به فعالیت نرمال خودش ادامه بدهد. در نتیجه شما متوجه تغییرات ناخوشایندی خواهید شد. یکی از این تغییرات نا خوشایند کم حافظه شدن است. یعنی احساس خواهید کرد نسبت به گذشته، شماره‌ها، اسم‌ها، آدرس‌ها و… کمتر در خاطرتان می‌ماند. این موضوع می‌تواند حتی شغلتان را هم تحت تاثیر خودش قرار بدهد. برای مثال، اگر یک شغل دور کار داشته باشید، مانند کدنویسی و برنامه‌نویسی کامپیوتر، متوجه خواهید شد بیشتر کدهایی که به خاطر داشتید فراموشتان شده است. در کل اختلال در حافظه چه در سن پایین و چه در سنین بالا می‌تواند برای هر کسی بسیار عذاب‌آور باشد.

حالا که به پاسخ سوالاتمان رسیدیم، چه باید کرد؟

تا اینجا به این نتیجه رسیدیم که شب بیداری و تغییر تایم خوابمان چقدر می‌تواند برای جسممان مضر باشد. پس شکی در این نیست که این روش یک سبک زندگی کاملا اشتباه و مضر است. ما هم می‌دانیم شب بیداری بسیار لذت بخش است، هر کسی می‌تواند هزاران دلیل برای این کار داشته باشد اما مهم‌ترین مسئله این است که چنین سبک زندگی سالم نیست. اما حالا که فهمیدیم باید از کجا شروع کنیم؟

همان‌طور که در بالا توضیح دادیم، هیچ اتفاقی یک شبه رخ نمی‌دهد. یعنی شما هرگز یک شبه دچار سیل عظیمی از مشکلاتی که در بالا راجع به آن‌ها توضیح دادیم نخواهید شد. این برای تغییرات عادات بد هم صدق می‌کند. بدین معنا که قرار نیست یک شبه شما ره صد ساله را رفته و در یک چشم به هم زدن تبدیل به یک فرد سحر خیز شوید. بنابراین اولین و مهم‌ترین گام یک تصمیم محکم و قویست. پس از آن با گام‌های کوچک به طور آهسته و پیوسته می‌توانید هر روز یک ساعت تایم خوابتان را تنظیم کرده تا در دراز مدت به ساعت ایده‌آلتان برسید.

از تمام مواردی که برای خوابتان مضر است بپرهیزید

اگر تصمیم گرفتید سبک زندگی‌تان را تغییر بدهید، باید عملتان هم همگام با تصمیمتان باشد. یعنی نمی‌شود مثل سابق مجددا ادامه سریالی که دانلود کردید را تا صبح تماشا کنید و یا با دوستان خود چت کنید و گیم آنلاین بازی کنید. این یعنی تکرار اشتباهات قبلی. باید در یک نقطه از زندگی‌تان با خودتان کاملا جدی باشید و به تندرستی و سلامت جسم و روانتان اهمیت ویژه‌ای قائل شوید. خودتان بهتر از هرکسی می‌دانید چه مواردی مانع خوابتان می‌شود. پس آن‌ها را یادداشت کرده و در گام‌های کوچک شروع به تغییر دادنشان کنید.

محل خواب مناسبی داشته باشید

اگر می‌خواهید تغییرات بزرگی را در زندگی‌تان ایجاد کنید، باید هوشمندانه عمل کنید. یعنی به جای اینکه بخواهید به زور قرص خواب و… کاری را انجام بدهید باید بدانید مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار روی کیفیت خوابتان کدام‌ها هستند. برای مثال اگر دما، نور، صدا و… اتاق خوابتان مناسب و استاندارد نباشد نباید انتظار زودتر خوابیدن را داشته باشید. پس در ابتدا باید این موارد را به دقت بررسی کرده و سپس سعی کنید آن‌ها را به طور کامل رفع کنید. برای مثال اگر یک تشک استاندارد مناسب نداشته باشید نمی‌توانید یک خواب خوب را تجربه کنید. اما اگر برای خرید یک تشک طبی مناسب مردد بودید و یا قصد داشتید بهترین تشک تخت خواب و یا تشک مخصوص کمردرد را انتخاب کنید می‌توانید روی ما حساب ویژ‌ه‌ای باز کنید. چرا که مشاوران فروش ما با چندین سال تجربه و دانش لازم در این زمینه، قادر هستند نسبت به سلیقه و نیاز شما بهترین تشک‌های روز را به شما معرفی کنند. پس در نتیجه هرگز فراموش نکنید تغییرات بزرگ با گام‌های کوچک شروع می‌شوند.