علت خوابالودگی در زمان مطالعه چیست؟
حتما برای شما هم پیش آمده که اواسط خواندن کتاب و یا درستان متوجه شدهاید که چرت زدهاید. این موضوع، مخصوصا هنگامی که یک امتحان یا آزمون مهمی داشته باشید ممکن است کمی استرسآور باشد. چرا که شما مجبور هستید بیدار بمانید و درستان را به اتمام برسانید، وگرنه آزمونتان را حسابی خراب خواهید کرد و نمره بسیار پایین خواهید گرفت. اما به نظر شما دلیل اینکه بیشتر وقتها هنگام مطالعهی کتاب و یا درس خواندن خوابمان میآید و چرت میزنیم چیست؟ آیا راهکاری وجود دارد که بتوانیم جلوی خوابالودگی در زمان مطالعه را گرفته و درس و یا کتاب مورد علاقهمان را به اتمام برسانیم؟ اینها سوالاتی هستند که قصد داریم در این مطلب به آنها بپردازیم، پس تا آخر این مقاله همراه ما باشید.
برای جلوگیری از خوابالودگی در زمان مطالعه باید زمان مناسب مطالعهتان را پیدا کنید
حتما شما هم شنیدهاید که پنج انگشت دست با هم یکی نیستند! این بدان معناست که تمام انسانها از جهات مختلفی با یکدیگر تفاوت دارند. حالا این به چه معناست؟ بدان معنا که ممکن است فردی صبح زود بتواند به خوبی درس بخواند و شخصی دیگر نصفه شب! حالا اگر بخواهید برعکس این موضوع عمل کنید، بدون شک نتیجه عکس خواهید گرفت. برای مثال تصور کنید شما فرد سحرخیزی هستید و فقط صبح زود میتوانید با تمرکز بیشتر مطالعه کنید. حالا اگر به هر دلیلی اهمالکاری کرده و خواندن درستان را برای شب امتحان موکول کنید بدون شک از شدت خوابآلودگی قادر به مطالعه نخواهید بود و نتیجه خوبی نخواهید گرفت.
حالا اگر جزءِ گروه دوم، یعنی افراد شب زندهدار باشید، بدون شک درس خواندن در صبح زود برایتان گزینهی مناسبی نخواهد بود. به خاطر اینکه صبح زود به شدت احساس خوابآلودگی کرده و قادر نخواهید بود روی کتاب و مطالبی که میخوانید به خوبی تمرکز کنید. پس در نتیجه باید حتما زمان مناسب مطالعهتان را پیدا کرده و دقیقا در همان بازهی زمانی مشغول درس و یا کتاب خواندن شوید. در غیر این صورت، به خاطر اینکه تایم مناسبی را برای کتاب و یا درس خواندنتان انتخاب نکردهاید به شدت احساس خوابآلودگی خواهید کرد و همیشه برایتان جوای سوال خواهد بود که چرا حال و حوصله درس و یا کتاب خواندن ندارید! در صورتی که پاسخ بسیار راحت و آسان و دم دستتان است.
بلافاصله بعد از غذا خوردن مطالعه نکنید
قطعا باید بارها تجربه کرده باشید که پس از یک وعده غذایی بسیار خوشمزه چقدر احساس خستگی و خوابآلودگی به شما دست داده است. اما آیا میدانید دلیل این موضوع چیست؟ در واقع وقتی شما یک غذای سنگین نوش جان میکنید برخی از ارگانهای بدنتان مشغول به کار میشوند. برای مثال معده مشغول کار هضم غذا میشود و سایر ارگانها هم کار خودشان را انجام میدهند. از آنجایی که کار هضم کردن غذاهای سنگین و پر چرب برای معده بسیار زمانبر و پرزحمت است انرژی بیشتری را برای این کار صرف میکند. مثل پردازشگر (CPU) یک رایانه که برای بازیهای بسیار سنگین نیاز به پردازش بالا دارد، معده هم انرژی زیادی را از شما گرفته و صرف هضم کردن غذایتان خواهد کرد.
در چنین شرایطی شما احساس خستگی خواهید کرد و بسیاری از افراد ترجیح میدهند بلافاصله پس از صرف غذا بخوابند تا خستگیشان رفع شود. اما این تایم به هیچ عنوان زمان مناسبی برای درس خواندن و یا مطالعه کتاب نیست. به خاطر اینکه در چنین مواقعی شما بسیار خسته و کم انرژی خواهید بود. اما اگر کلا مجبور هستید که این کار را انجام بدهید. به شما پیشنهاد میکنیم یا کلا در چنین مواقعی یک وعده غذایی را حذف کنید و اگر تحمل گرسنگی ندارید میتوانید از غذاهای سبک و وعدههای سبز (سبزیجات، سالاد و…) استفاده کنید.
به مقدار کافی آب بنوشید
بسیاری از موارد ممکن است حتی در حال مطالعه کردن نباشید ولی احساس خستگی کنید. به نظر شما این از چه چیزی میتواند باشد؟ پاسخ این سوال در دو کلمه خلاصه میشود: کمبود اکسیژن! بله اکسیژن نقش بسیار موثری در بدن و به خصوص روی انرژیتان دارد و اگر کمبود اکسیژن داشته باشید قطعا خوابتان خواهد گرفت. حالا این چه ربطی به نوشیدن آب دارد؟ خب همانطور که میدانید آب یک منبع غنی از اکسیژن است. زمانی که شما مقدار زیادی آب مینوشید اکسیژن زیادی وارد جریان خونتان شده و این خون پر از اکسیژن وارد مغز میگردد. وقتی که خون رسانی در مغز پر از اکسیژن باشد بدون شک شما احساس سرزندهتری داشته و پر از انرژی خواهید بود. پس تا جایی که میتوانید آب بنوشید تا کمتر چرت بزنید.
دمای مناسب، هوای کافی و مطبوع
اگر در اتاقی تاریک و بسیار خفه در حال مطالعه کردن و یا درس خواندن باشید، شک نکنید که به زودی چرت خواهید زد. چرا که در بالا به اهمیت و ضرورت اکسیژن برای مغز اشاره کردیم و خواندیم که هر چقدر میزان اکسیژن مغزمان بالاتر باشد به همان مقدار انرژی بیشتری خواهیم داشت. پس طبیعیست در اتاق خفه و بدون تهویه مطبوع شما احساس خستگی و خوابآلودگی خواهید کرد و بسیار سریع چرت خواهید زد. بهترین کار این است که اگر صبح زود و یا در فصول سرد مشغول درس خواندن هستید، پنجره اتاقتان را باز کرده و اجازه بدهید هوای تازه وارد اتاقتان شود. اگر هم در فصل تابستان مشغول مطالعه بوده و یا در جایی گرمسیر زندگی میکنید حتما از تهویه مطبوع و یا حتیالامکان یک پنکه برای اتاقتان استفاده کنید. در نظر داشته باشید که اگر دمای اتاقتان بیش از حد گرم باشد باز هم احساس خوابآلودگی خواهید کرد.
برای جلوگیری از خوابالودگی در زمان مطالعه باید در حالت درازکش مطالعه نکنید
شاید شما هم راجع به شرطی شدن ذهن مطالبی خوانده باشید. اینکه اگر در شرایط خاصی یک کاری انجام بدهید سپس همان شرایط شما را ناخودآگاه به یاد همان کار خواهد انداخت. برای مثال اگر به مدت 21 روز مداوم هر بار هنگام صرف نهار یک موسیقی خاصی گوش کنید. پس از 21 روز اگر وقت ناهار و یا خوردن غذا نباشد و شما همان موسیقی همیشگی را به طور اتفاقی گوش بدهید یا گرسنهتان خواهد شد و یا سریعا یاد ناهار خوردن خواهید افتاد. انگار که همان لحظه وقت ناهارتان است و باید ناهار بخورید! جالب است نه؟ به این قضیه شرطی شدن ذهن میگویند. حالا زمان که شما قصد خوابیدن داشته باشید مثل سایر افراد باید روی تختتان دراز بکشید و سپس به خوابی عمیق فرو بروید. همین دراز کشیدن به عنوان یک پیشنیاز قوی برای خوابیدن به شمار میآید.
به همین دلیل است که وقتی دراز کش مطالعه کنید ناخودآگاه چرت خواهید زد. به خاطر اینکه مغز به شکل ناخودآگاه از آنجایی که شرطی شده است تا هر بار با دراز کشیدنتان فرمان خواب را صادر کند، شما بلافاصله احساس خوابآلودگی خواهید کرد. حالا ممکن است این موضوع روی برخی از افرادی که به نوع دیگری ذهنشان را شرطی سازی کردهاند تاثیر نداشته باشد. یعنی شاید بعضی از افراد ممکن باشد ذهنشان را شرطی سازی کرده باشند که در حالت درازکش بدون چرت زدن درس بخوانند و یا مطالعه کنند. در چنین شرایطی ممکن است حالت درازکش برای افراد فوقالذکر تاثیر خوابآوری نداشته باشد. اما برای اکثر افراد حالت درازکش به هیچ عنوان روش مناسبی برای درس خواندن و یا مطالعه کردن نیست و ما پیشنهاد میکنیم حتما در حالت نشسته این کار را انجام بدهید.
برای جلوگیری از خوابالودگی در زمان مطالعه باید با صدای بلند درس بخوانید
اگر مجبور به شب بیداری و یا مطالعه بودید، سعی کنید با صدای بلند این کار را انجام بدهید. شاید برایتان عجیب باشد که این کار چه تاثیری میتواند روی شما داشته باشد. در واقع هر چقدر که فضای اتاقتان سکوت مطلق باشد همانقدر شما مستعد چرت زدن خواهید بود. چرا که مجددا به همان موضوع شرطی شدن باید اشاره کنیم که سکوت مطلق یکی دیگر از شرایطیست که ذهن ما شرطی شده است تا در چنین شرایطی بخوابد. اگر مشغول خواندن کتاب و یا مطالعه کتاب درسی مهمی بودید و سپس احساس خوابآلودگی کردید حتما با صدای بلند این کار را انجام بدهید. چرا که شما با این کار شرایط شرطی سازی ذهن برای خواب را به طور کلی بهم میزنید و این روش بسیار خوب برای گول زدن ذهن است. چرا که شما با این کار اجازه فراهم ساختن شرایط ذهن برای خواب را نمیدهید.
اگر به هر دلیلی نتوانستید با صدای بلند کتاب بخوانید، هیچ اشکالی ندارد. شما میتوانید از روش دیگری برای به هم زدن شرایط شرطی سازی ذهنتان استفاده کنید. برای مثال میتوانید بلند شده و در اتاقتان همزمان با مطالعه کردن قدم بزنید. این میتواند روش مناسبی برای پریدن خواب باشد. یکی دیگر از روشهای جالب و مناسب به جای با صدای بلند درس خواندن، گوش دادن به یک موسیقی پر انرژیست. اگر گوش دادن به موسیقی پر انرژی مزاحمتی برای اطرافیانتان ایجاد نکند حتما این روش را امتحان کنید. در غیر این صورت حتما از یک هدفون خوب برای این کار استفاده کنید تا صدای موسیقیتان کسی را اذیت نکند. سپس خودتان متوجه خواهید شد که خوابتان پریده و مشغول خواندن کتابتان هستند.
چای یا قهوه بنوشید
نوشیدن هرچیزی که کافئین داشته باشد میتواند تا حد زیادی جلوی چرت زدن را بگیرد. به خاطر همین هم اکثر رانندهها وابستگی بسیار زیادی به نوشیدن چای دارند. چرا که این نوشیدنی لذت بخش خواب را از سرشان پرانده و موجب میشود آنها بودن خستگی کارشان را انجام دهند. قهوه هم گزینه بسیار مناسبی برای این کار است. چرا که کافئین بالاتری نسبت به چای دارد و عطر و طعم بینظیری هم دارد. البته یادتان باشد اگر میخواهید قهوه با درصد بالای کافئین بخرید، حتما نوع روبوستا را انتخاب کنید. چرا که قهوههای روبوستا کافئین بالاتری نسبت به نوع عربیکا دارند و موجب میشوند تا با انرژی بیشتر مشغول مطالعه شوید. پیشنهاد میکنیم نوشیدن قهوه رو از چند ساعت قبل از مطالعه شروع کنید چرا که ممکن است تاثیر کافئین روی مغز در برخی از افراد دیرتر اثر کند.
برای جلوگیری از خوابالودگی در زمان مطالعه دست و صورتتان را با آب خنک بشورید
وقتی احساس کردید دیگر هیچ چیزی از مطالعه کتاب و یا درستان متوجه نمیشوید و باید حتما آن صفحه و یا فصل را تمام کنید، بهتری راه ممکن شستن دست و صورت با آب خنک است. از آنجایی که آب خنک دمای ایدهآل بدن برای خواب را به مدت چند ثانیه مختل میکند، در واقع این موضوع به نوعی مثل یک شوک عمل کرده و تا دقایقی و برخی اوقات هم تا یک یا چند ساعت خواب را به تاخیر میاندازد. بنابراین هر وقت که احساس خوابآلودگی کردید بلافاصله دست و صورتتان را با آب خنک بشوید تا با این شوک بتوانید کمی بیشتر بیدار بمانید. البته پیشنهاد میکنیم حتما بخوابید و دست از شکنجه کردنتان بردارید. بدین معنا که شستن دست و صورتتان فقط تا چند دقیقا میتواند شما را بیدار نگه دارد. پس از آن مجددا احساس خوابآلودگی خواهید کرد.
درستان را برای دقیقه نود نگه ندارید
وقتی که میتوانید کاری را در زمان خاص خودش انجام بدهید چرا خودتان را در دقیقه نود شکنجه کنید؟ شاید با خودتان بگویید من همیشه شب امتحان تمام درسهایم را قبول شدهام و چه بسا نمرات بسیار خوبی هم گرفتهام. اما به نظرتان آیا چنین روشی ارزش تکرار کردن را دارد؟ یعنی اینکه هر بار به روشهای مختلف و بسیار سخت سعی در بیدار نگه داشتنتان باشید. بدون شک این تنها یک پروسه شکنجه آور بوده و فقط باعث میشود تا از مطالعه و یا درس خواندن زده شوید. بهترین راه ممکن این است که حتیالامکان درستان را برای شب امتحان نگه نداشته و آنها را به موقع بخوانید. مطمئنیم که اگر برنامهریزی مناسبی داشته باشید و برای هر روزتان چند صفحه مشخصی اختصاص بدهید دیگر کار به شب امتحان و شبزنده داری و شکنجه نخواهد رسید.
سعی کنید خواب کافی داشته باشید
داشتن خواب کافی مستلزم جای خواب مناسب است. یعنی اگر در یک جای بسیار سفت و غیر استاندارد بخوابید بدیهیست که در هر تایمی از روز بسیار خوابآلود خواهید بود. پس بهترین روش ممکن بهره بردن از یک تشک استاندارد و مناسب است. چرا که با خوابیدن روی یک تشک استاندارد شما از خواب سیر شده و با انرژی بسیار بالایی کاملا سرحال از خواب بیدار خواهید شد. اگر در این زمینه نیاز به مشورت و یا راهنمایی داشتید میتوانید روی ما حساب ویژه بکنید. ما به شما کمک خواهیم کرد تا بتوانید بهترین تشکهای استاندارد و یا طبی را بر اساس سلیقه و نوع نیازتان انتخاب کنید.
جهت خرید میتوانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید. بازرگانی سینا نمایندگی رسمی تشک های ایرانی و خارجی برندهایی همچون تشک رویا ، تشک خوشخواب و تشک سیرن و …