تاثیرات خواب بر روی عملکرد مغز

آشنایی با تاثیرات خواب بر عملکرد صحیح مغز 

محققان از زمان های بسیار قدیم بر روی دلایل خواب مطالعات بسیاری کرده اند و دلیل اصلی آن را پیدا نمیکردند. برخی دلیل خواب را محفوظ ماندن از حیواناتی که شب به شکار میرفتند معرفی کردند و برخی از این تئوری ها روانشناسانه هستند، مثلاً اینکه خوابیدن باعث ذخیره شدن انرژی می شود؛ برخی دیگر نیز حالتی داستانی دارند، مثلاً والدین به شوخی می گویند اگر شب نبود، از دست بچه هایشان دیوانه می شدند و شب فرصتی برای داشتن آرامش دارند. اما در واقع هیچ کدام از این علت واقعی خواب نیستند و شروع عملکرد مغز اصلی ترین دلیل خواب است.

گروه تحقیقاتی RAND وابسته به نیروی هوایی آمریکا، به تازگی آنالیز ۱۰۰ صفحه ای درباره آثار خواب و کم خوابی بر مغز و نتیجتا روی اقتصاد ارائه کرده است. بر اساس این تحقیق، ایالات متحده با اشتغال افرادی که کمبود خواب دارند، سالانه ۴۱۱ میلیار دلار ضرر می کند. از این رو شاید سیاست مداران و تجار به انعکاس بد خوابی در مسائل مالی علاقمند شوند.

طبق تحقیقات اخیر دلایلی برای خواب انسان ها و عملکرد مغز به هنگام خواب مشخص شده است. اگرچه موارد زیادی برای کشف کردن وجود دارد، با این حال دلایلی برای نیاز انسان به خواب و اتفاقاتی که  در صورت کم خوابی برای انسان می افتد، جمع آوری شده است.

حافظه قوی با خواب آرام 

مغز در هنگام خواب شروع به انتقال خاطره ها به حافظه بلند مدت میکند. مغز این کار را با تقویت یک سری اتصالات عصبی و تضعیف بعضی از آنها انجام می دهد. مغز در طول روز اتصالات و ارتباطات بسیاری را برقرار می کند و از آنجایی که برخی از آنها غیر ضروری محسوب می شوند در زمان خواب آنها را قطع میکند شاید شما هم متوجه این موضوع شده اید که خوابیدن کمک زیادی به یاد سپردن مواردی که در طول روز فرا گرفته اید میکند.

در تحقیقی، شرکت کننده ها باید مهارتی را یاد می گرفتند که در آن، کلید هایی به ترتیب فشرده می شد. زمانی که یادگیری آن در روز و به یاد سپردنش به فردای آن روز تقسیم شد، شرکت کننده ها عملکرد بهتری را نسبت به زمانی که هر دو در یک روز اجرا می شدند، از خود نشان دادند. در یکی از تحقیقات مشخص شد که در زمانی خواب، مغز افراد به دور ریختن خاطراتی که مهم تلقی نمی شوند، می پردازد.

یکی از نکات مهمی که در این جا وجود دارد این است که در بیماری هایی مانند افسردگی ئ اختلالات به وجود آمده پس از سانحه، مغز به حفظ خاطرات بد می پردازد و طبق تحقیقات به عمل آمده خاطرات بدی که هنگام خواب در مغز باقی می ماند، از بین بردن آنها بسیار دشوار است و این به آن معناست که خاطرات بد نیز به مانند خاطرات خوب در مغز ماندگاری دارند و فراموش کردن آنها تقریبا بعید است.

سرعت پاکسازی سموم از سمت مغز در هنگام خواب بیشتر است

به گفته Michael Thorpy  که مدیر مرکز بیماری های خواب-بیدار ی در سیستم بهداشت مونته فیور و پروفسور عصب شناسی در دانشگاه داروسازی آلبرت انیشتین است : یکی از هیجان انگیز ترین کار های یدن در سیستم لنفاوی صورت میپذیرد. طبق تحقیقات گسترده ای که در سال های متمادی بر روی این قضیه صورت گرفته است سیستم لنفاوی شب هنگام شروع به فعالیت میکند و دفع سموم را آغاز می کند.

همانطور که میدانید بین سلول های مغز فضاهایی وجود دارد که این فضاها در هنگام خواب گسترش پیدا می کند و راه را برای دفع کثیفی ها از طریق مایع مغزی نخاعی آسان می کنند. جالب اینجاست که اکثر این مواد پروتئین بتا آمیلوئید هستند که وجودشان در بدن باعث بیماری آلزایمر می شود. جمع شدن این پروتئین ها در طول روز انجام و دفع آن شب هنگام است.

ضرورت خواب برای شناخت، تفسیر و درک

این مسئله بسیار واضح و روشن است که خواب روی درک و فهم ما اثر میگذارد که تحقیقات بسیاری در این زمینه انجام شده است. در نتیجه کمبود خواب میتواند تاثیر زیادی روی همه چیز از جمله درک، توجه و حتی قدرت تصمیم گیری افراد بگذارد.

Thorpy می گوید: همه می دانیم عملکرد بهتر مغز به خواب بستگی دارد و برای انجام چند کار همزمان باید تقویت شود. کمبود خواب می تواند بر توانایی شخص در این مورد اثر بگذارد. رانندگی یکی از مثال های انجام دادن چند کار همزمان است، چرا که از دست ها، پا ها، چشم ها و هوشیاری فرد استفاده می کند. همچنین تاثیرات منفی کم خوابی روی عملکرد های دیگر مغز مانند توجه و حافظه کاری نیز وجود دارد. 

ارتباط مستقیم خواب با خلاقیت

یکی از چیزهایی که تحت تاثیر کم خوابی امکان دارد از بین برود تفکر واگرا یا همان تفکر تخیلی است. در حالی که تفکر همگرا (توانایی یافتن جواب درست) سالم باقی می ماند. در یکی از تحقیقات، شرکت کننده ها به مدت 32 ساعت بی خوابی کشیدند؛ سپس آن ها را مورد آزمایش جوانب متفاوتی از تفکر قرار دادند. افرادی که به مدت 32 ساعت بی خوابی کشیدند، به طور قابل توجهی در تفکر واگرا که شامل انعطاف پذیری و ابتکار بود، عملکرد ضعیفی داشتند. اکثر آن ها تمایل به تمریناتی مانند «کلمه ی نادرست را از میان بقیه انتخاب کن» داشتند. روشن و واضح است تمرین هایی مانند این نیازی به خلاقیت ندارند. در مقابل، تحقیق روی افرادی که به خوبی شب را خوابیده بودند، صورت گرفت. نتایج به این صورت بود که این افراد علاقه ی زیادی به حل تمرین هایی که باید الگوی پنهان را در آن می یافتند، داشتند.

نیاز بچه ها به خواب

افرادی که خود دارای فرزند خردسال هستند و یا در اطراف خود فرزند خردسال دارند میدانند که زمانی که کودکشان خوب نمی خوابد کلافه شده و باعث آزار بقیه می شود. کم خوابی اثرات کوتاه مدتی بر بچه ها می گذارد، اما اگر این حالت تداوم پیدا کند، اثرات منفی آن را در عدم رشد مغز می توان دید. یکی از دلایلی که کودکان زیاد می خوابند این است که رشد مغز در هنگام خواب بسیار زیاد است. تحقیقات نشان دادند کودکانی که به دلیل مشکلات تنفسی، شب ها به خوبی نمی خوابند، بیشتر از کودکانی که به خوبی می خوابند در معرض ابتلا به بیش فعالی هستند. همچنین کودکانی که خوب می خوابند عملکرد بهتری در مدرسه دارند. در مقطع دبستان، 18 دقیقه بیشتر خوابیدن در شب، باعث شده اثر بسیار خوبی در نمرات ریاضی و انگلیسی دانش آموزان دیده شود.

جدایی از موارد بالا میتوانید با یک تغییر ساده در اتاق خواب و کالای خواب خود مدل خواب خود را تغییر دهید. با خرید تشک طبی استاندارد مثل تشک خارجی و یا تشک ایرانی که توسط تولید کنندگان ایرانی از جمله تشک رویا و تشک خوشخواب، روند خواب خود را به سوی آرامش بیشتر سوق دهید.